Na co zwrócić uwagę, wybierając metodę antykoncepcji – doustne złożone tabletki antykoncepcyjne, zastrzyki, wkładki wewnątrzmaciczne czy prezerwatywy?
Każda z wielu dostępnych metod antykoncepcji wiąże się z charakterystycznymi dla niej zaletami, ale też działaniami niepożądanymi.
Metody antykoncepcji:
- doustne złożone tabletki,
- barierowe środki antykoncepcyjne: prezerwatywy, kapturki dopochwowe ze środkiem plemnikobójczym,
- implanty podskórne,
- przezskórne plastry hormonalne,
- wkładki wewnątrzmaciczne (intrauterine device, IUD),
- domięśniowe zastrzyki antykoncepcyjne.
Przeczytaj więcej o metodach antykoncepcji
Wybór odpowiedniej metody zależy od Twojej sytuacji życiowej i indywidualnych potrzeb. Zastanów się, czy będziesz w stanie prawidłowo stosować daną metodę antykoncepcji oraz jak zabezpieczysz się przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Weź pod uwagę również inne czynniki, w tym: Twój ogólny stan zdrowia, samopoczucie związane ze zmianami cyklu miesiączkowego, częstotliwość współżycia i ewentualne niedawne urodzenie dziecka.
Przyjrzyj się skuteczności każdej z metod antykoncepcji, aby wybrać satysfakcjonujący Cię poziom zabezpieczenia.
Jakie kryteria należy brać pod uwagę przy wyborze antykoncepcji hormonalnej?
Złożone preparaty antykoncepcyjne, takie jak dwuskładnikowa tabletka antykoncepcyjna czy plastry antykoncepcyjne, zawierają estrogen, który ma wpływ na wiele różnych procesów fizjologicznych w organizmie. Niektórym kobietom nie zaleca się przyjmowania estrogenu, ponieważ może on zwiększać ryzyko określonych chorób.
Złożona dwuskładnikowa tabletka antykoncepcyjna może nie być odpowiednią dla Ciebie metodą antykoncepcji, jeśli:
- masz wysokie ciśnienie krwi,
- palisz papierosy i masz ponad 35 lat,
- wystąpiła u Ciebie choroba zakrzepowo-zatorowa,
- chorujesz na cukrzycę, choroby serca albo toczeń,
- chorowałaś na raka piersi,
- cierpisz na migreny.
Jeśli nie możesz przyjmować estrogenów, istnieje wiele innych środków antykoncepcyjnych, które mogą okazać się dla Ciebie odpowiednie, np. tabletki zawierające tylko progestagen (tzw. minitabletki i tabletki antykoncepcji awaryjnej) oraz wkładki wewnątrzmaciczne (czasami nazywane spiralą) albo prezerwatywy.
Prawidłowe stosowanie antykoncepcji
Aby antykoncepcja była w pełni skuteczna, musisz ją stosować prawidłowo. Tabletki antykoncepcyjne trzeba przyjmować codziennie mniej więcej o tej samej porze, a prezerwatywy albo kapturek dopochwowy zakładać za każdym razem przed rozpoczęciem stosunku. Nawet jednorazowe pominięcie tych zasad, może doprowadzić do nieplanowanej ciąży.
Jeśli uważasz, że możesz mieć trudności z prawidłowym stosowaniem jednej z tych metod, być może lepiej sprawdzi się u Ciebie antykoncepcja, która zapewnia ochronę już po jednorazowym użyciu, np. zastrzyk antykoncepcyjny, implant, wkładka wewnątrzmaciczna albo przezskórny plaster hormonalny.
Wpływ na miesiączkowanie
Niektóre metody antykoncepcji mogą powodować zatrzymanie miesiączki, mniej albo bardziej obfite bądź nieregularne krwawienia – warto wziąć to pod uwagę przy wyborze najlepszego dla Ciebie rozwiązania.
- Środki dwuskładnikowe stosowane są przy leczeniu obfitych, nieregularnych lub bolesnych krwawień miesiączkowych.
- Wkładki wewnątrzmaciczne mogą skracać czas trwania oraz intensywność miesiączki.
Barierowe środki antykoncepcyjne, takie jak krążek dopochwowy czy prezerwatywy, nie mają wpływu na miesiączkę.
Jeśli niedawno urodziłaś dziecko…
Jeśli niedawno urodziłaś dziecko i nie chcesz ponownie zajść w ciążę, stosowanie antykoncepcji rozpocznij od razu. W ciążę możesz zajść nawet w trakcie karmienia piersią, przed ponownym wystąpieniem miesiączki.
Podejmując decyzję o wyborze środka antykoncepcyjnego, weź pod uwagę wszystkie istotne czynniki, takie jak Twój ogólny stan zdrowia oraz styl życia.
Jeśli karmisz piersią albo wystąpiły u Ciebie powikłania w czasie ciąży lub porodu, lekarz może zalecić odłożenie niektórych rodzajów antykoncepcji hormonalnej na później.
Ochrona przed chorobami przenoszonymi drogą płciową
„Każdego dnia na świecie dochodzi do ponad 1 miliona zakażeń chorobami przenoszonymi drogą płciową”.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO)
Choroby przenoszone drogą płciową, takie jak chlamydioza, wirusowe zapalenie wątroby i HIV, łatwo rozprzestrzeniają się poprzez kontakty seksualne. Mogą powodować objawy takie jak upławy, owrzodzenia narządów płciowych i ból brzucha, ale równie często przebiegają bezobjawowo.
Niektóre choroby przenoszone drogą płciową mogą poważnie zagrażać zdrowiu i wpływać negatywnie na szanse posiadania dziecka w przyszłości, a nawet zwiększyć ryzyko zachorowania na raka.
Zabezpieczenie się przed chorobami przenoszonymi drogą płciową jest bardzo ważne dla Twojego zdrowia teraz i w przyszłości.
Prezerwatywy są jedynym środkiem antykoncepcyjnym, który zarówno zapobiega ciąży, jak i chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Jak skuteczna jest każda z tych metod?
Najskuteczniejszą metodą zapobiegania ciąży jest taka, która nie zależy od jej systematycznego i poprawnego stosowania. Implant antykoncepcyjny, wkładka wewnątrzmaciczna (IUD) i wewnątrzmaciczny system uwalniający hormony (IUS) są skuteczne w ponad 99%.
Zastrzyk, doustna tabletka antykoncepcyjna oraz plaster antykoncepcyjny są skuteczne w ponad 99% pod warunkiem, że stosuje się je całkowicie zgodnie z zaleceniami. Możliwość popełnienia przez kobietę błędu (np. pominięcie tabletki albo nieprzyjęcie zastrzyku w przewidzianym terminie) w przypadku tych metod oznacza jednak, że ich skuteczność jest na ogół niższa.
Prezerwatywy są skuteczne w 98%, jeśli używa się ich prawidłowo przy każdym stosunku.
Krążek dopochwowy ze środkiem plemnikobójczym jest skuteczny w 92-96%, jeśli używa się go prawidłowo przy każdym stosunku.
Przeczytaj więcej o metodach antykoncepcji.
Antykoncepcja awaryjna
Jeśli odbywasz stosunki seksualne bez zabezpieczenia, istnieje ryzyko zajścia w ciążę.
Pamiętaj, że zawsze lepiej jest stosować niezawodną ochronę antykoncepcyjną przed rozpoczęciem stosunku niż po nim. Ale jeśli doszło do stosunku bez zabezpieczenia, albo jeśli antykoncepcja zawiodła (np. pękła prezerwatywa), a nie chcesz zajść w ciążę, możesz skorzystać z antykoncepcji awaryjnej.
Istnieją dwa rodzaje antykoncepcji awaryjnej: doustna tabletka, często nazywana „pigułką dzień po”, oraz założenie wkładki wewnątrzmacicznej zawierającej miedź (intrauterine device, IUD)
Lekarz zakłada w macicy wkładkę, wprowadzając ją przez pochwę i szyjkę macicy. Wkładka wewnątrzmaciczna zapewnia stałą antykoncepcję i może być stosowana bez przerwy nawet od 5 do nawet 10 lat. Przeczytaj więcej o wkładkach wewnątrzmacicznych.
„Pigułka dzień po” jest skuteczna do pięciu dni po odbyciu stosunku bez zabezpieczenia. Jej mechanizm działania polega na zakłócaniu działania naturalnych hormonów, co hamuje lub opóźnia owulację, tym samym uniemożliwiając zajście w ciążę.
„Pigułka dzień po” może wywoływać krótkotrwałe działania niepożądane, takie jak bóle głowy, zmęczenie, bóle brzucha, nieregularne krwawienie lub plamienie w ciągu tygodnia lub miesiąca po zastosowaniu leczenia, nudności albo wymioty. Jeśli „pigułka dzień po” spowoduje wymioty w ciągu trzech godzin od jej zażycia, zgłoś się do lekarza, ponieważ może być potrzebna kolejna dawka.
Po zastosowaniu antykoncepcji awaryjnej warto porozmawiać z lekarzem albo pielęgniarką, by ponownie przeanalizować stosowaną przez Ciebie standardowo metodę antykoncepcji i potwierdzić, czy na pewno jest dla Ciebie odpowiednia.