Osteoporoza to przewlekła choroba układu szkieletowego. W jej przebiegu stopniowo ubywa masy kostnej, a struktury kości są coraz bardziej podatne na złamania. Dawniej chorobę tę nazywano „zrzeszotnieniem kości”. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że ma osteoporozę – dopóki normalny ruch, taki jak stanie lub chodzenie, nie spowoduje złamania kości. Osteoporoza jest stanem trwającym przez całe życie (z wiekiem naturalnie zmniejsza się gęstość kości), z którym można sobie poradzić, ale nie można go całkowicie wyleczyć.
Kobiety po menopauzie są bardziej narażone na rozwój osteoporozy, a ryzyko związanego z nią złamania kości także wzrasta wraz z wiekiem.
Estrogeny odgrywają ważną rolę w procesie metabolizmu tkanki kostnej. Ponieważ w okresie postmenopauzy produkcja ich spada, kości mogą stać się bardziej kruche.
Jeśli doświadczyłaś wczesnej menopauzy (przed 45. rokiem życia) lub miałaś usunięte jajniki, jesteś bardziej narażona na rozwój osteoporozy.
Złamania kości mają ogromny wpływ na ogólny stan zdrowia, który i tak pogarsza się z wiekiem, dlatego wczesna diagnoza i leczenie osteoporozy są bardzo ważne.
Co dzieje się z kośćmi zaatakowanymi osteoporozą?
Kiedy ogląda się zdrową kość przez mikroskop, widać w niej wiele małych dziurek i pustych przestrzeni rozsianych po całej strukturze, niczym w plastrze miodu.
Osteoporoza sprawia, że te ubytki stają się większe, zmniejszając w ten sposób ogólną gęstość kości. Zewnętrzna warstwa kości również staje się cieńsza.
Gęstość kości naturalnie zaczyna spadać od ok. 30. roku życia, ale obniżający się po menopauzie poziom estrogenów znacznie przyspiesza ten proces.
Dlaczego musimy być świadomi zagrożenia osteoporozą?
Każde złamanie kości jest traumatycznym przeżyciem, a im jesteś starsza, tym bardziej negatywnie może wpłynąć na Twoje zdrowie. Szczególnie groźne są złamania bioder lub kości, które podtrzymują ciało, takich jak miednica lub kręgosłup.
Złamanie jednej z tych ważnych kości to ryzyko utraty samodzielności w radzeniu sobie z podstawową, codzienną aktywnością. Może się zdarzyć, że będziesz uzależniona od innych osób. W niektórych przypadkach złamania kości skutkują brakiem sprawności ruchowej, co prowadzi do dalszych powikłań i wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zgonu.
Po jednym złamaniu kości istnieje zwiększone ryzyko złamania kolejnej w ciągu następnych 12 miesięcy.
Dobra wiadomość jest taka, że istnieją sposoby na poprawę ogólnego stanu kości i zminimalizowanie ryzyka złamań związanych z wiekiem. Istotną rolę odgrywają tu czynniki związane ze stylem życia. Dostępnych jest też wiele skutecznych leków, które pomagają zapobiegać złamaniom kości spowodowanym osteoporozą.
Twój lekarz pomoże Ci wybrać odpowiednie leczenie.
Jak diagnozuje się osteoporozę?
Lekarz ocenia za pomocą badania przesiewowego ryzyko złamania kości przez kobietę w okresie menopauzy i w ciągu następnych dziesięciu lat.
W ramach oceny lekarz analizuje wiele aspektów, takich jak:
Twoja historia medyczna
Same badania krwi nie wystarczą do zdiagnozowania osteoporozy, ale mogą pomóc lekarzowi zorientować się w Twoim ogólnym stanie zdrowia. Lekarz może również zlecić badania w kierunku innych schorzeń, które mogą wpływać na zdrowie kości, takich jak problemy z tarczycą czy niektóre nowotwory.
Badania krwi
Same badania krwi nie wystarczą do zdiagnozowania osteoporozy, ale mogą pomóc lekarzowi zorientować się w Twoim ogólnym stanie zdrowia. Lekarz może również zlecić badania w kierunku innych schorzeń, które mogą wpływać na zdrowie kości, takich jak problemy z tarczycą czy niektóre nowotwory.
Badanie gęstości kości (densytometria)
Gęstość mineralna kości oceniana jest w trakcie badania densytometrycznego, które wykorzystuje specjalistyczną technikę DXA lub DEXA (tzw. promieniowanie dwuwiązkowe). Jest ono bezbolesne i trwa ok. 10-20 minut. Wynik badania DXA daje obraz ogólnego stanu kości oraz pozwala określić stopień utraty masy kostnej.
Nawet jeśli osteoporoza zostanie zdiagnozowana na podstawie złamania kości w wyniku niewielkiego urazu lub ruchu, lekarz prawdopodobnie i tak zleci Ci densytometrię (DXA), aby ocenić stopień utraty masy kostnej, co jest niezbędne do wdrożenia właściwego leczenia.
Czasami, nawet po złamaniu, badanie densytometryczne (DXA) może wykazywać normalną gęstość kości. W takim przypadku złamanie mogło być spowodowane pogorszeniem się ogólnej wytrzymałości kości, która jest częstym efektem procesu starzenia się.
Osteopenia
Osteopenia to stan, w którym masa kostna jest mniejsza, niż być powinna, ale nie na tyle niska, aby zdiagnozować osteoporozę. Jeśli masz osteopenię, jesteś bardziej narażona na złamanie kości niż większość ludzi.
To ostrzeżenie, że jeśli nie podejmiesz działań mających na celu zwiększenie wytrzymałości kości, ryzykujesz rozwój osteoporozy.
Udowodniono, że rzucenie palenia, ograniczenie spożycia kofeiny i częste ćwiczenia fizyczne mogą zmniejszyć ryzyko rozwoju osteoporozy.
Skontaktuj się z lekarzem w celu uzyskania porady.