Menopauza to czas w życiu kobiety, który definiuje się jako trwałe ustanie cykli miesiączkowych, oznaczające koniec okresu płodności. Dla wielu kobiet może się on wiązać z trudnymi, fizycznymi i emocjonalnymi zmianami.
Menopauza może być okresem pełnym stresu i niepokoju, ponieważ w jej trakcie pojawiają się uciążliwe objawy, takie jak uderzenia gorąca, lęk i zaburzenia snu.
Theramex ma świadomość znaczenia tego czasu w Twoim życiu. Nieustanna współpraca z kobietami, naszymi partnerami oraz specjalistami w dziedzinie medycyny przyczynia się do rozwoju metod leczenia, które będą wspierać Cię w okresie menopauzy.
Czym jest menopauza?
Menopauza dosłownie oznacza zatrzymanie miesiączki. „Meno” odnosi się do menstruacji, a „pauza” to zatrzymanie. Według definicji medycznej o menopauzie mówi się, gdy minęło 12 miesięcy od ostatniego krwawienia miesiączkowego.
W okresie okołomenopauzalnym miesiączki stają się rzadsze, mniej obfite, a następnie zanikają. Menopauza zazwyczaj rozpoczyna się między 45. a 55. rokiem życia, a okres przejściowy może trwać kilka lat.
W okresie rozrodczym mózg i jajniki współpracują ze sobą w celu wytworzenia hormonów, które co miesiąc stymulują jajniki do uwalniania komórki jajowej (tzw. owulacji) i przygotowują macicę do zajścia w ciążę. Główne hormony biorące udział w tym procesie to estrogen i progesteron.
Jeśli nie zajdziesz w ciążę, wystąpi krwawienie miesiączkowe, a cykl owulacyjny rozpocznie się ponownie w następnym miesiącu.
Z wiekiem w jajnikach zaczyna brakować komórek jajowych, organizm stopniowo przestaje produkować hormony i wchodzi się w okres menopauzy.
Wahania i spadki poziomu hormonów mogą powodować szereg objawów kojarzonych z menopauzą.
Przeczytaj więcej o objawach menopauzy
Jeżeli objawy menopauzy występują przed 40 rokiem życia, oznaczają przedwczesne wygasanie czynności jajników POF (premature ovarian failure).
Przedwczesnej menopauzie towarzyszą charakterystyczne objawy, jak gwałtowne uderzenia gorąca, nadmierne pocenie, kołatanie serca, wahania nastroju w sytuacjach stresowych i często pogorszenie samopoczucia (np. stany depresyjne).
Przedwczesna menopauza może być także skutkiem leczenia mającego negatywny wpływ na jajniki, takiego jak radioterapia, chemioterapia, lub skutkiem chirurgicznego usunięcia jajników. W tym przypadku objawy mogą być bardziej dokuczliwe niż w przypadku menopauzy naturalnej.
Menopauza obejmuje kilka etapów: premenopauzę, perimenopauzę oraz postmenopauzę.
- Premenopauza: okres bez uciążliwych objawów klinicznych rozpoczynający się ok. 40 roku życia, charakteryzuje się podwyższonym poziomem FSH (hormonu folikulotropowego wytwarzanego przez przysadkę mózgową) w surowicy krwi i mogą występować zmiany długości okresów krwawienia (krótsze lub dłuższe)
- Perimenopauza: rozpoczyna się ok. 45 roku życia i trwa ok. 5 lat. Możliwość występowania uciążliwych objawów, jak uderzenia gorąca i nocne poty (tzw. objawy wypadowe) w związku z wahaniami oraz rozpoczynającym się obniżaniem poziomu hormonów płciowych (estrogenu i progesteronu) w organizmie zwiększa się wraz z upływem czasu. Cykle miesiączkowe ulegają skróceniu, miesiączki stają się nieregularne, mniej obfite, aż w końcu całkowicie ustają.
- Postmenopauza: okres życia kobiety po upływie minimum roku od ostatniej miesiączki zwykle ok. 50-51 roku życia. Poziom hormonów płciowych (estrogenu i progesteronu) w organizmie jest znacznie obniżony, co wiąże się z wysokim prawdopodobieństwem występowania tzw. objawów wypadowych, jak: uderzenia gorąca (od jednego epizodu na tydzień, do nawet kilkunastu w ciągu dnia z towarzyszącymi mu dreszczami, zaczerwienieniem twarzy i dekoltu) nocne poty, zaburzenia snu, zmiany nastroju czy kołatanie serca, które istotnie wpływają na obniżenie jakości życia kobiet. Około 80% kobiet doświadcza większości tych objawów przez kilka lat, w ciągu których ich nasilenie maleje i przed upływem ok. 60 roku życia ustępuje. Jednakże u ok 20 % kobiet symptomy te nie ustępują i mogą przedłużać się nawet powyżej 70 roku życia.
Perimenopauza
Perimenopauza jest okresem przed wystąpieniem ostatniej miesiączki, czasowo – trudnym do określenia. U niektórych kobiet pierwsze objawy sygnalizujące możliwość zbliżającej się menopauzy występują 5-6 lat wcześniej przed ustaniem krwawienia, u innych jest to okres nawet 10 lat.
Czas poprzedzający wystąpienie ostatniej miesiączki wiąże się z szeregiem hormonalnych i metabolicznych zmian zachodzących w organizmie kobiety. Przede wszystkim dochodzi do stopniowego wygaszania czynności jajników, a co za tym idzie zmniejszenia stężenia produkowanych w nich estrogenów. Skutki wygaszania czynności jajników mogą być odczuwalne jako brak energii, problemy ze snem, zaburzenia natury psychicznej, obniżenie libido i nerwowość, zmienione miesiączki – długość cyklu może się wydłużyć lub skrócić, a objętość wydalanej krwi zmniejszyć lub zwiększyć.
Postmenopauza
Jeśli od ostatniej miesiączki minął minimum rok, oznacza to, że przeszłaś menopauzę i weszłaś w etap postmenopauzalny.
Brak estrogenu w organizmie w okresie menopauzy może powodować zmiany fizyczne i psychiczne oraz mieć długotrwały wpływ na zdrowie. Możesz być narażona na zwiększone ryzyko rozwoju niektórych chorób, w tym: osteoporozy, chorób serca, cukrzycy, depresji i demencji.
Czynniki związane ze stylem życia, takie jak zrównoważona dieta i duża ilość aktywności fizycznej, pomagają zmniejszyć negatywny wpływ niedoboru hormonów na zdrowie i poprawiają jakość życia w następnych latach.
Pomocne może okazać się znalezienie lekarza, który specjalizuje się w zapewnianiu wsparcia kobietom w okresie menopauzy, aby uzyskać wskazówki i porady dotyczące łagodzenia objawów oraz opcji leczenia, w tym hormonalnej terapii menopauzy (HTM).
Przeczytaj więcej o rozmowie z lekarzem na temat menopauzy
Jak rozpoznaje się menopauzę?
Jeśli jesteś zdrową kobietą i masz ponad 45 lat, lekarz rozpozna menopauzę (perimenopauzę lub postmenopauzę) na podstawie takich czynników, jak:
- nieregularne miesiączki lub ich całkowity brak przez 12 miesięcy,
- objawy takie jak uderzenia gorąca i/lub nocne poty, trudności z zasypianiem lub bezsenność, suchość pochwy i zmiany nastroju/drażliwość, problemy z koncentracją, zaburzenia rytmu serca, bóle i zawroty głowy;
- przebyty zabieg usunięcia jajników lub leczenie mające negatywny wpływ na ich funkcjonowanie,
- stosowanie leczenia hormonalnego, które może zaburzać cykl miesiączkowy.
Chociaż w przeszłości przy rozpoznawaniu menopauzy często wykorzystywano badania poziomu hormonów przysadkowych (FSH/LH) w surowicy krwi u wszystkich kobiet, obecne dowody naukowe sugerują, że powinny być one wykonywanie u kobiet w wieku poniżej 45 roku życia, które zgłaszają typowe objawy wypadowe, celem diagnostyki w kierunku przedwczesnej niewydolności jajników.
Na podstawie wywiadu lekarz zadecyduje, czy konieczne jest przeprowadzenie badań w celu wykluczenia innych chorób.