De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) definieert onvruchtbaarheid of beter, verminderde vruchtbaarheid, als het onvermogen om zwanger te worden na 12 maanden of meer van regelmatige onbeschermde geslachtsgemeenschap.
Verminderde vruchtbaarheid kan worden ingedeeld in primaire onvruchtbaarheid, waarbij mensen niet in staat zijn een eerste kind te krijgen, en secundaire onvruchtbaarheid, waarbij iemand al eerder een levend kind heeft gebaard, maar niet in staat is om opnieuw zwanger te worden. Zowel de primaire als de secundaire vorm kan schrijnend zijn.
Als u na een jaar onbeschermde seks nog niet zwanger bent geworden, moet u verder onderzoek aangeboden krijgen. Misschien wordt u doorverwezen naar een vruchtbaarheidskliniek en krijgt u counseling aangeboden om uw gevoelens te verwerken.
Prevalentie
- Ongeveer 1 op 6 koppels heeft moeite om een kind te krijgen
- Ongeveer 15% van de volwassenen wordt geconfronteerd met onvruchtbaarheid
*International estimates of infertility prevalence and treatment-seeking: potential need and demand for infertility medical care, Human Reproduction Vol.22, No.6 pp. 1506–1512, 2007
Impact op de geestelijke gezondheid en relaties
Het ondergaan van vruchtbaarheidsonderzoeken en -behandelingen kan zeer stressvol zijn. Uit de statistieken blijkt dat paren die geen baby kunnen krijgen, tot drie keer meer kans lopen om uit elkaar te gaan of te scheiden.
Als u het gevoel hebt dat uw vruchtbaarheidstraject een impact heeft op uw geestelijke gezondheid, kan u misschien een beroep doen op counseling om u te helpen bij het verwerken van uw gedachten en gevoelens.
Oorzaken van verminderde vruchtbaarheid
Vrouwen
Uw lichaam moet op een normale manier hormonen en eicellen produceren om vruchtbaar te zijn. Uw eileiders moeten open zijn, zodat een eitje naar de baarmoeder kan stromen, en uw baarmoeder moet in staat zijn om een zwangerschap te dragen. Als een van deze processen niet goed werkt, zal u moeilijk zwanger geraken.
Vruchtbaarheidsproblemen bij vrouwen worden meestal veroorzaakt door het uitblijven van de eisprong, bijvoorbeeld ingevolge veroudering, roken, het polycysteus-ovariumsyndroom, een vervroegde menopauze of hormonale problemen.
Andere oorzaken van verminderde vruchtbaarheid bij vrouwen zijn verstopte eileiders, endometriose en problemen met de baarmoeder, zoals vleesbomen of poliepen.
Mannen
Om vruchtbaar te zijn, moet een man een voldoende hoeveelheid sperma van goede kwaliteit aanmaken en opslaan in zijn testikels en normaal kunnen ejaculeren. Als deze processen niet normaal functioneren, zal zijn vruchtbaarheid worden aangetast.
De reden voor de verminderde vruchtbaarheid van een man is vaak onbekend. Wanneer een probleem wordt vastgesteld, is de meest voorkomende oorzaak een probleem met de werking van de testikels, met als gevolg geen of een lage spermaproductie of sperma van slechte kwaliteit.
Soms zijn alle onderzoeken en testen positief en wordt de oorzaak van de verminderde vruchtbaarheid niet gevonden. Dit noemen we onverklaarde onvruchtbaarheid.
Welke factoren kunnen nog een impact hebben op de vruchtbaarheid?
Levensstijlfactoren
- Alcohol – Overmatig alcoholgebruik kan de kwaliteit van het sperma bij mannen verminderen.
- Gebruik van geneesmiddelen en drugs – Sommige vrij verkrijgbare of voorgeschreven geneesmiddelen en recreatieve drugs kunnen de vruchtbaarheid van mannen en vrouwen verstoren.
- Roken – Van roken (ook passief roken) is aangetoond dat het de vruchtbaarheid van vrouwen vermindert en de kwaliteit van het sperma van mannen vermindert.
- Stress – Hoge stressniveaus blijken de vruchtbaarheid van mannen en vrouwen negatief te beïnvloeden.
Medische aandoeningen of aanleg
- Zwaarlijvigheid – Een Body Mass Index (BMI) van meer dan 30 kan de vruchtbaarheid van zowel mannen als vrouwen verminderen.
- Laag lichaamsgewicht – Een BMI van minder dan 19 kan van invloed zijn op de menstruatie, waardoor de kans op bevruchting kan afnemen.
Uw arts zal uitleg geven over vruchtbaarheidsonderzoeken en mogelijke behandelingen, waaronder in-vitrofertilisatie – ook bekend als IVF.